Indyjski Kongres Narodowy (1905-1914)
Po rozbiorze Bengalu wszystkie sekcje Kongresu Narodowego zjednoczyły się, przeciwstawiając się podziałowi i poparły ruch Swadeshi i bojkot Bengalu.
Było wiele publicznych debat i sporów między umiarkowanymi a wojującymi nacjonalistami. Podczas gdy ci ostatni chcieli rozszerzyć ruch masowy w Bengalu, a także w pozostałej części kraju, Moderaci chcieli ograniczyć ruch do Bengalu, a nawet tam, aby ograniczyć go do Swadeshi i bojkotu.
Doszło do bójki pomiędzy wojującymi nacjonalistami a umiarkowanymi o przewodnictwo w Kongresie Narodowym. Ostatecznie jako kompromis wybrano Dadabhai Naoroji, szanowany przez wszystkich nacjonalistów jako wielki patriota.
Dadabhai zelektryzował szeregi nacjonalistów, otwarcie deklarując w swoim przemówieniu prezydenckim, że celem indyjskiego ruchu narodowego jest „samorząd” lub Swaraj, tak jak Wielka Brytania czy kolonie.
Rozłam między nimi nastąpił podczas sesji Kongresu Narodowego w Surat w grudniu 1907 roku: umiarkowani przywódcy, którzy zdobyli machinę Kongresu, wykluczyli z niej elementy bojowe.
Na dłuższą metę podział nie okazał się przydatny żadnej ze stron. Umiarkowani przywódcy stracili kontakt z młodszym pokoleniem nacjonalistów.
Rząd brytyjski grał w grę „Dziel i rządź” i próbował zdobyć umiarkowaną opinię nacjonalistyczną, tak aby wojujący nacjonaliści mogli zostać odizolowani i stłumieni.
Aby uspokoić umiarkowanych nacjonalistów, ogłosiła konstytucyjne ustępstwa na mocy ustawy Rady Indii z 1909 r., Znanej jako Morley-Minto Reforms z 1909 roku.
W 1911 r. Rząd ogłosił również zniesienie rozbioru Bengalu. Zachodnie i wschodnie Bengale miały zostać zjednoczone, a nowa prowincja składająca się z Bihar i Orissy miała zostać utworzona.
W 1911 r. Siedziba rządu centralnego została przeniesiona z Kalkuty do Delhi
Reformy Morley-Minto zwiększyły liczbę wybieranych członków Imperialnej Rady Legislacyjnej i rad prowincji. Jednak większość wybranych członków była wybierana pośrednio, przez rady prowincji w przypadku Rady Cesarskiej oraz komitety miejskie i okręgowe w przypadku rad prowincji. Niektóre z wybranych miejsc były zarezerwowane dla właścicieli ziemskich i brytyjskich kapitalistów w Indiach.
Spośród 68 członków Cesarskiej Rady Legislacyjnej 36 było urzędnikami, a 5 mianowano nie-urzędnikami.
Z 27 wybranych członków, 6 miało reprezentować wielkich właścicieli ziemskich, a 2 brytyjskich kapitalistów.
Zreformowane rady nadal nie miały prawdziwej władzy, będąc jedynie organami doradczymi. Reformy w żaden sposób nie zmieniły niedemokratycznego i obcego charakteru brytyjskich rządów ani faktu zagranicznej ekonomicznej eksploatacji kraju.
Reformy wprowadziły również system oddzielnych elektoratów, w ramach którego wszyscy muzułmanie byli zgrupowani w oddzielnych okręgach wyborczych, z których mogli wybierać wyłącznie muzułmanie. Zrobiono to w celu ochrony mniejszości muzułmańskiej. Ale w rzeczywistości było to częścią polityki dzielenia hinduistów i muzułmanów, a tym samym utrzymania brytyjskiej supremacji w Indiach.
System odrębnych elektoratów opierał się na założeniu, że interesy polityczne i gospodarcze hinduistów i muzułmanów są odrębne. To pojęcie było nienaukowe, ponieważ religie nie mogą być podstawą interesów politycznych i ekonomicznych ani ugrupowań politycznych.
Umiarkowani nacjonaliści nie w pełni poparli reformy Morley-Minto. Szybko zdali sobie sprawę, że reformy tak naprawdę niewiele dały.
Nacjonaliści i I wojna światowa
W czerwcu 1914 r. Wybuchła pierwsza wojna światowa między Wielką Brytanią, Francją, Włochami, Rosją, Japonią i Stanami Zjednoczonymi z jednej strony a Niemcami, Austro-Węgrami i Turcją z drugiej.
Na początku przywódcy indyjskich nacjonalistów, w tym uwolniony w czerwcu 1914 r. Lokamanya Tilak, zdecydowali się wesprzeć wysiłek wojenny rządu brytyjskiego.
Nacjonaliści przyjęli postawę aktywnie pro-brytyjską głównie w błędnym przekonaniu, że wdzięczna Wielka Brytania odwdzięczy się wdzięcznością za lojalność Indii i umożliwi Indiom zrobienie długiego kroku na drodze do samorządności.