Kiedy skończy się pandemia ? Przez te wszystkie miesiące, z ponad 41 milionami przypadków COVID-19 i ponad 1,1 miliona zgonów na całym świecie, możesz się zastanawiać, z rosnącym rozdrażnieniem, jak długo to potrwa.
Od początku pandemii epidemiolodzy i specjaliści ds. zdrowia publicznego używali modeli matematycznych do prognozowania przyszłości w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa. Ale modelowanie chorób zakaźnych jest trudne. Epidemiolodzy ostrzegają, że „[m] odeli to nie kryształowe kule ”, a nawet wyrafinowane wersje, takie jak te, które łączą prognozy lub wykorzystują uczenie maszynowe , niekoniecznie mogą ujawnić, kiedy skończy się pandemia lub ile osób umrze .
Jako historyk zajmujący się chorobami i zdrowiem publicznym sugeruję, że zamiast czekać na wskazówki, możesz spojrzeć wstecz, aby zobaczyć, co zakończyło minione epidemie – lub nie.
Gdzie jesteśmy teraz w trakcie pandemii
Na początku pandemii wiele osób miało nadzieję, że koronawirus po prostu zniknie. Niektórzy twierdzili, że samo zniknie wraz z letnim upałem . Inni twierdzili, że odporność stada zadziała , gdy zostanie zarażona wystarczająca liczba osób. Ale nic z tego się nie wydarzyło.
Udowodniono, że połączenie wysiłków w zakresie zdrowia publicznego mających na celu powstrzymanie i złagodzenie pandemii — od rygorystycznych testów i śledzenia kontaktów po dystans społeczny i noszenie masek — jest pomocne . Biorąc jednak pod uwagę, że wirus rozprzestrzenił się niemal na całym świecie , same takie środki nie są w stanie zakończyć pandemii. Wszystkie oczy są teraz zwrócone na rozwój szczepionek , który jest realizowany z niespotykaną dotąd szybkością.
Jednak eksperci mówią nam, że nawet przy skutecznej szczepionce i skutecznym leczeniu COVID-19 może nigdy nie zniknąć . Nawet jeśli pandemia zostanie powstrzymana w jednej części świata, prawdopodobnie będzie kontynuowana w innych miejscach, powodując infekcje gdzie indziej. I nawet jeśli nie jest to już bezpośrednie zagrożenie na poziomie pandemii, koronawirus prawdopodobnie stanie się endemiczny – co oznacza, że powolna, ciągła transmisja będzie się utrzymywała. Koronawirus będzie nadal wywoływał mniejsze epidemie, podobnie jak grypa sezonowa.
Historia pandemii jest pełna takich frustrujących przykładów.
Gdy się pojawią, choroby rzadko opuszczają
Czy to bakteryjne, wirusowe czy pasożytnicze, praktycznie każdy patogen choroby, który dotknął ludzi w ciągu ostatnich kilku tysięcy lat, jest nadal z nami, ponieważ ich całkowite wyeliminowanie jest prawie niemożliwe.
Jedyną chorobą, która została zwalczona przez szczepienie, jest ospa . Kampanie masowych szczepień prowadzone przez Światową Organizację Zdrowia w latach 60. i 70. zakończyły się sukcesem, a w 1980 r. ospa została uznana za pierwszą – i nadal jedyną – chorobę człowieka, która została w pełni zwalczona.
Tak więc historie sukcesu, takie jak ospa, są wyjątkowe. Jest to raczej reguła, że choroby zostają.
Weźmy na przykład patogeny, takie jak malaria . Przenoszony przez pasożyta, jest prawie tak stary jak ludzkość i nadal powoduje poważne obciążenie chorobami: w 2018 roku na całym świecie było około 228 milionów przypadków malarii i 405 000 zgonów . Od 1955 roku globalne programy zwalczania malarii, wspomagane przez stosowanie DDT i chlorochiny , przyniosła pewien sukces, ale choroba jest nadal endemiczna w wielu krajach Globalnego Południa .
Podobnie choroby takie jak gruźlica , trąd i odra są z nami od kilku tysiącleci. I pomimo wszelkich wysiłków, natychmiastowe wyeliminowanie jest nadal niewidoczne .
Dodaj do tej mieszanki stosunkowo młodsze patogeny, takie jak wirus HIV i Ebola , wraz z grypą i koronawirusami , w tym SARS , MERS i SARS-CoV-2, które powodują COVID-19 , a ogólny obraz epidemiologiczny stanie się jasny. Badania nad globalnym obciążeniem chorobami wykazują, że roczna śmiertelność spowodowana chorobami zakaźnymi — z których większość występuje w krajach rozwijających się — stanowi prawie jedną trzecią wszystkich zgonów na świecie.
Dziś, w dobie globalnych podróży lotniczych, zmian klimatycznych i zaburzeń ekologicznych, jesteśmy stale narażeni na zagrożenie pojawiającymi się chorobami zakaźnymi, a jednocześnie nadal cierpimy na znacznie starsze choroby, które pozostają żywe i zdrowe.
Po dodaniu do repertuaru patogenów, które wpływają na ludzkie społeczności, większość chorób zakaźnych pozostanie.
Plaga spowodowała minione pandemie i wciąż się pojawia
Nawet infekcje, które mają teraz skuteczne szczepionki i leczenie, nadal odbierają życie. Być może żadna choroba nie może lepiej zilustrować tego punktu niż dżuma, jedna z najbardziej śmiertelnych chorób zakaźnych w historii ludzkości. Jego nazwa do dziś jest synonimem horroru.
Zarazę wywołuje bakteria Yersinia pestis . W ciągu ostatnich 5000 lat miały miejsce niezliczone lokalne epidemie i co najmniej trzy udokumentowane pandemie dżumy, które zabiły setki milionów ludzi. Najbardziej znaną ze wszystkich pandemii była czarna śmierć z połowy XIV wieku.
Jednak Czarna Śmierć nie była odosobnionym wybuchem. Plaga powracała co dekadę, a nawet częściej, za każdym razem uderzając w już osłabione społeczeństwa i zbierając żniwo przez co najmniej sześć wieków . Jeszcze przed rewolucją sanitarną XIX wieku każda epidemia stopniowo wygasała w ciągu miesięcy, a czasem lat w wyniku zmian temperatury, wilgotności oraz dostępności żywicieli, wektorów i wystarczającej liczby podatnych osobników.
Niektóre społeczeństwa stosunkowo szybko podniosły się po stratach spowodowanych czarną śmiercią. Inni nigdy tego nie robili. Na przykład średniowieczny Egipt nie mógł w pełni odzyskać sił po długotrwałych skutkach pandemii, która szczególnie zdewastowała jego sektor rolniczy. Skumulowane skutki spadku populacji stały się niemożliwe do odzyskania. Doprowadziło to do stopniowego upadku sułtanatu mameluków i jego podboju przez Turków w ciągu niespełna dwóch stuleci.
Ta sama niszczycielska bakteria dżumy pozostaje z nami do dziś , przypominając o bardzo długiej trwałości i odporności patogenów.
Mam nadzieję, że COVID-19 nie będzie trwał przez tysiąclecia. Ale dopóki nie będzie skutecznej szczepionki, a prawdopodobnie nawet później, nikt nie jest bezpieczny. Polityka jest tutaj kluczowa: kiedy programy szczepień są osłabione, infekcje mogą wrócić z hukiem. Wystarczy spojrzeć na odrę i polio , które odradzają się, gdy tylko słabną wysiłki na rzecz szczepień.
Biorąc pod uwagę takie historyczne i współczesne precedensy, ludzkość może mieć tylko nadzieję, że koronawirus, który powoduje COVID-19, okaże się patogenem możliwym do opanowania i wyeliminowania. Ale historia pandemii uczy nas oczekiwać czegoś innego.
Ten artykuł został ponownie opublikowany z The Conversation na licencji Creative Commons. Nükhet Varlik jest profesorem nadzwyczajnym historii na Uniwersytecie Południowej Karoliny.
