Kiedy Marie Curie i jej mąż Pierre zdobyli Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1903 roku, ich starsza córka Irène miała zaledwie 6 lat. Nie mogli sobie wyobrazić, że Marie nie tylko zdobędzie drugiego Nobla w dziedzinie chemii w 1911 roku — pierwszą osobę, która dwukrotnie ją otrzymała — ale Irène i jej mąż, Frédéric Joliot, zabiorą do domu swojego własnego Nobla w dziedzinie chemii w 1911 roku. 1936. W 1965 mąż ich młodszej córki, Ève, Henry Labouisse, odebrał Pokojową Nagrodę Nobla w imieniu UNICEF, organizacji humanitarnej, którą kierował. Oto, co musisz wiedzieć o tej rodzinie, która posiada więcej Nagród Nobla niż jakakolwiek inna.
1. Nagrody Nobla Marie były kontrowersyjne
Była pierwszą kobietą, która uzyskała doktorat. we Francji. Pierwsza kobieta-profesor na Sorbonie. Pierwsza kobieta, która zdobyła Nagrodę Nobla. Pierwsza osoba, która zdobyła więcej niż jedną Nagrodę Nobla (i do dziś jedyna kobieta, która wygrała więcej niż raz). I pierwsza osoba, która zdobyła Nobla w więcej niż jednej dziedzinie naukowej.
Jednak nie wszyscy uważali, że Marie zasługuje na dzielenie etapu naukowego ze swoimi kolegami. W 1903 roku Nagrodę Nobla z fizyki przyznano Marie i jej mężowi Pierre'owi za badania nad promieniowaniem, a także Henri Becquerelowi za obserwację promieniowania spontanicznego w uranie.
Jednak członkowie Francuskiej Akademii Nauk nominowali do nagrody tylko Pierre'a i Becquerela. Marie została uwzględniona dopiero po tym, jak Pierre Curie pracował nad przekonaniem niektórych członków komitetu Nobla, że jego żona również zasługuje na udział w tym zaszczycie. Podczas ceremonii wręczenia nagród prezes Akademii Szwedzkiej bagatelizował jej wkład, cytując Biblię w swoim przemówieniu: „Nie jest dobrze, żeby człowiek był sam, zrobię mu pomoc”.
Osiem lat później, w 1911 roku, Marie była jedyną laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w uznaniu jej odkrycia radu i polonu oraz późniejszych badań nad naturą tych pierwiastków. Nawet wtedy „byli tacy, którzy wierzyli, że Marie Curie otrzymała drugiego Nobla zasadniczo za tę samą pracę i nie zasłużyła na to” – mówi Naomi Pasachoff, autorka „ Marie Curie and the Science of Radioactivity ”.
2. Pierre był wielką miłością Marie — i największym współpracownikiem
Marie, która urodziła się jako Marya Skłodowska w 1867 roku, poznała Piotra Curie w 1894 roku, kiedy podjęła pracę w jego laboratorium. Pierre, wówczas 35-letni fizyk badający kryształy i magnetyzm, szybko zakochał się w 27-letniej Marie. W następnym roku pobrali się.
Chociaż Pierre był o kilka lat starszy od niej, to Marie skierowała ich pracę na promieniowanie. W swojej pracy doktorskiej zaczęła opierać się na pracach Becquerela i niemieckiego fizyka Wilhelma Röntgena, który niedawno odkrył promieniowanie rentgenowskie. Marie w końcu postawiła hipotezę, że tajemnicze, przenikające promienie są właściwością atomów pierwiastka.
Pierre odłożył na półkę swoją pracę z kryształami , aby pomóc Marie w dalszych odkryciach. Postanowili zmierzyć siłę promieni, dostosowując instrument opracowany przez Pierre'a. Badając rudę zawierającą uran, Marie zauważyła, że emituje ona znacznie więcej promieniowania, niż można by oczekiwać od samego pierwiastka. Badając źródło promieni, odkryli dwa nowe pierwiastki promieniotwórcze — rad i polon, które Marie nazwała na cześć Polski, kraju jej urodzenia. Polon był 400 razy bardziej radioaktywny niż uran.
Para była głęboko oddana swojej pracy i sobie nawzajem. Jednak zaledwie trzy lata po zdobyciu Nagrody Nobla ich współpraca zakończyła się tragicznie, gdy Pierre został przejechany przez zaprzęg konny. Marie była zdruzgotana. „Według wszystkich relacji Marie bardzo kochała swojego męża i była przytłoczona żalem, tak bardzo, że odmówiła rozmowy o Pierre” – mówi Shelley Emling, autorka książki „ Marie Curie i jej córki: życie prywatne pierwszej rodziny nauki ”. wywiad e-mailowy.
W biografii Pierre'a opublikowanej przez Marie w 1923 roku napisała : „Nie potrafię wyrazić głębi i wagi kryzysu, który wniósł w moje życie stratę tego, który był moim najbliższym towarzyszem i najlepszym przyjacielem. przez cios nie czułam się w stanie stawić czoła przyszłości. Nie mogłam jednak zapomnieć tego, co czasami mawiał mój mąż, że nawet pozbawiona go powinnam kontynuować swoją pracę.”
3. Nagrody Nobla uczyniły Marie wielką gwiazdą
Ponad 150 lat po urodzeniu Marie Curie pozostaje jedną z najbardziej znanych kobiet-naukowców. Ale nawet za życia powściągliwa Marie była supergwiazdą. „Była znanym naukowcem w czasach, gdy w tej dziedzinie praktycznie nie było kobiet” – mówi Pasachoff. „Była bohaterką, była dziwna. W pewnym sensie była znana z tego, że była sławna”.
W 1921 roku Marie i jej dwie córki wyruszyły przez Ocean Atlantycki w swoją pierwszą podróż do Ameryki, gdzie Marie została napadnięta przez fanów i powitana przez królową. W Nowym Jorku Marie wzniesiono toast w Waldorf Astoria, Carnegie Hall i Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej, które gościło wystawę poświęconą jej odkryciu radu. Uniwersytety przyznały jej stopnie honorowe, a prezydent Warren G. Harding zorganizował uroczystość na jej cześć w Białym Domu.
„Do tego czasu jej córki nie miały pojęcia, że ich matka jest sławna” – mówi Emling. „Marie była niczym, jeśli nie skromną. Ale wszędzie, gdzie pojechali w Ameryce, witały ich tłumy reporterów i migające kamery. Ludzie chcieli autografu Marie. Dziewczyny były oszołomione, podobnie jak Marie”.
4. Nastoletnia Irène uczyła kursów na temat promieniowania
Marie była zdecydowana nie rezygnować z pracy naukowej po tym, jak jej córka Irène urodziła się w 1897 roku. „Ale chociaż była nieustępliwa w swoich poszukiwaniach naukowych, była również oddana swoim córkom” – mówi Emling.
„To prawda, że nie była w stanie spędzać zbyt dużo czasu ze swoimi dziećmi – co oznaczało, że teść Marie i inni często się nimi opiekowali – ale dawała przykład” – dodaje Emling. „I była bardzo zaangażowana w ich wychowanie”, zwłaszcza po śmierci Pierre'a. Na przykład Marie zapisała swoje dziewczynki do szkoły spółdzielczej, w której rodzice na zmianę uczyli dzieci w swoich dziedzinach. (Marie uczyła nauk fizycznych.)
Z biegiem lat Irène zajęła miejsce ojca jako koleżanka Marie. Podczas I wojny światowej Marie wybrała nastoletnią Irene do pomocy w przenoszeniu promieni rentgenowskich na pole bitwy w celu leczenia rannych żołnierzy. Irène pracowała razem z matką, prowadząc mobilne aparaty rentgenowskie w szpitalach polowych i specjalnie wyposażone pojazdy, które żołnierze nazwali „ petites Curies ”.
„Marie była tak pewna wiedzy i umiejętności swojej córki, że kazała Irène prowadzić kursy promieniowania żołnierzom i pielęgniarkom” – mówi Pasachoff. „To było jeszcze zanim Irène zdobyła dyplom uniwersytecki”.
Później Irène została asystentką matki w Instytucie Radowym, kończąc studia. To tam Irene poznała inżyniera Frédérica Joliota, praktykanta w laboratorium Marie, którego poślubiła w 1926 roku. W 1934 roku para dokonała bombowego odkrycia, kiedy wymyślili sposób na sztuczne wytwarzanie radioaktywnych atomów w laboratorium. W następnym roku przyniosła im wspólny Nobel z chemii, dzięki czemu Irène i jej rodzice byli jedynymi parami matka-córka i ojciec-córka , które kiedykolwiek otrzymały tę nagrodę. Podobnie jak jej matka, Irene zmarła z powodu długotrwałego narażenia na promieniowanie.
5. Ève była towarzyskim motylem w rodzinie
„Urodzona siedem lat osobno Ève i jej starsza siostra Irène nie mogły się bardziej różnić” – mówi Emling. „Irène była cicha i pilna, wolała siedzieć w domu i czytać książkę od wyjść i spotkań towarzyskich. Pod każdym względem Ève była prawdziwą pięknością, która cieszyła się szerokim kręgiem przyjaciół”.
Zamiast podążać za rodzicami w kierunku nauk ścisłych, È odniosła sukces jako pisarka. Być może jej najbardziej znanym dziełem była „ Madame Curie ”, biografia jej matki, którą napisała po śmierci Marii w 1934 roku. Książka stała się wielkim bestsellerem i zdobyła pięć literackich rozgłosów.
Recenzując ją w The New York Times, krytyk Charles Poore nazwał „Madame Curie”, biografię, która porusza serce i umysł subtelnym kontrapunktem rozsądku i wrażliwości, wspaniała historia wspaniale opowiedziana.
„Podczas II wojny światowej Ève została korespondentką zagraniczną, podróżując dziesiątki tysięcy mil na fronty wojny, które obejmowały Iran, Irak, Indie, Chiny, Birmę i Afrykę Północną” – mówi Emling. Tam zebrała wystarczająco dużo materiału na drugą bestsellerową książkę „Wędrówka wśród wojowników”. „Kiedy Ève przyjechała na tournée książkowe do Stanów Zjednoczonych — gdzie jej uśmiechnięta twarz zdobiła okładkę magazynu Time w lutym 1940 r. — została powitana jako celebrytka. Wygłaszała wykłady i jadła kolację z Eleanor Roosevelt”.
Po wojnie È zwróciła się do pracy humanitarnej. W 1952 została mianowana specjalnym doradcą I sekretarza generalnego NATO. W 1954 wyszła za mąż za amerykańskiego dyplomatę Henry'ego Richardsona Labouisse'a, który później został dyrektorem wykonawczym UNICEF.
„Podróżowała do dziesiątek krajów rozwijających się w imieniu UNICEF, a jej niestrudzone wysiłki przyniosły jej tytuł Pierwszej Damy UNICEF” – mówi Emling. W 1965 roku, kiedy UNICEF otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, to właśnie Labouisse odebrał to wyróżnienie w imieniu organizacji — piąta osoba z dalszej rodziny Curie, która otrzymała tę nagrodę. È zmarła w 2007 roku w dojrzałym wieku 102 lat.
może zarobić niewielką prowizję od linków partnerskich w tym artykule.
Teraz to jest interesujące
Do dziś żyje wybitna naukowa tradycja rodziny Curie. Hélène Langevin-Joliot, córka Irène i Frédérica Joliot-Curie, jest szanowanym we Francji fizykiem jądrowym. Mąż Hélène, Michael Langevin, również jest fizykiem jądrowym, a ich syn astrofizykiem.
Data publikacji: 3 marca 2020 r.
