Po szybkim przejęciu władzy przez talibów w tym, co określają jako przywrócony „ Islamski Emirat Afganistanu ”, obawy przed przywróceniem pewnego rodzaju islamistycznej ideologii skłoniły dużą liczbę Afgańczyków do ucieczki lub strachu o swoje życie .
Talibowie byli znani ze swoich opresyjnych rządów. Rządzili Afganistanem od 1996 do 2001 roku, kiedy to zostali odsunięci od władzy przez wojska amerykańskie i brytyjskie . Pod rządami talibów mniejszości religijne i inni muzułmanie, którzy nie podzielali ich fundamentalistycznego rozumienia islamu, nie byli tolerowani. Talibowie również poważnie ograniczyli prawa kobiet i dziewcząt.
Jako uczeni badający konflikty etniczno-religijne w Azji Południowej badaliśmy pochodzenie wierzeń religijnych talibów. Korzenie tej ideologii – islamu deobandi – sięgają XIX-wiecznych kolonialnych Indii.
Kolonializm i islam
Islam Deobandi pojawił się w Indiach w 1867 roku , 10 lat po wielkim indyjskim nacjonalistycznym powstaniu przeciwko rządom Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej.
Za założeniem szkoły Deobandi stało dwóch muzułmańskich duchownych, Maulana Muhammad Qasim Nanautavi i Maulana Rashid Muhammad Gangohi . Ich celem była indoktrynacja muzułmańskiej młodzieży surową, sztywną i nieskazitelną wizją islamu. W samym sercu islam Deobandi był ruchem antykolonialnym zaprojektowanym w celu ożywienia islamu.
Ta szkoła myśli islamskiej miała bardzo szczególne rozumienie wiary . Odmiana islamu Deobandi wyznaje islam ortodoksyjny, twierdząc, że przestrzeganie islamskiego prawa sunnickiego, czyli szariatu , jest drogą zbawienia. To kładzie nacisk na ożywienie islamskich praktyk , które sięgają VII wieku - czasów proroka Mahometa. Podtrzymuje ideę globalnego dżihadu jako świętego obowiązku ochrony muzułmanów na całym świecie i sprzeciwia się wszelkim nieislamskim ideom.
Pierwsza medresa – czyli szkoła islamska – kształcąca młodzież muzułmańską w tradycji Deobandi, została założona w północnoindyjskim stanie dzisiejszego Uttar Pradesh pod koniec XIX wieku.
System szkolny Deobandi rozprzestrzenił się przez kilka następnych dziesięcioleci i przyciągnął muzułmańską młodzież w różnych częściach subkontynentu indyjskiego. Na przykład tradycja Deobandi stała się najpopularniejszą szkołą myśli islamskiej wśród Pasztunów, grupy etnicznej żyjącej na obszarze po obu stronach granicy afgańsko-pakistańskiej.
Przywódcy Pasztunów odegrali zasadniczą rolę w ustanowieniu i poszerzeniu programu nauczania i tradycji Deobandi w pasie Pasztunów wzdłuż linii Durand , granicy kolonialnej oddzielającej Indie Brytyjskie od Afganistanu.
Finansowanie i zapisy
Po podziale Indii Brytyjskich w 1947 r. między Indie i Pakistan, wielu wybitnych uczonych Deobandi wyemigrowało do Pakistanu , zakładając dużą liczbę madras.
Wraz z odzyskaniem niepodległości przez Indie i Pakistan szkoła poświęciła całą uwagę szkoleniu uczniów w ramach tej fundamentalistycznej tradycji islamskiej .
W latach i dekadach po odzyskaniu niepodległości przez Pakistan medresy Deobandi rozprzestrzeniły się po całym Pakistanie, a jedną z głównych przyczyn politycznego aktywizmu stało się traktowanie przez Indie muzułmanów w kontrolowanej przez Indie części Dżammu i Kaszmiru.
Według niektórych szacunków do 1967 r. na całym świecie istniało już 8000 szkół Deobandi i tysiące absolwentów Deobandi, głównie w Indiach, Pakistanie, Bangladeszu, Afganistanie i Malezji.
Początkowo medresy Deobandi były słabo finansowane. Jednym z wydarzeń, które znacznie przyspieszyły wzrost liczby zapisów do medres Deobandi, była sowiecka inwazja na Afganistan w 1979 roku .
Tajne zaangażowanie CIA w wojnę podsyciło islamską wojowniczość i nieumyślnie pomogło zorganizować i zaaranżować ruch oporu złożony głównie z zagorzałych bojowników religijnych. Znaczna liczba tych afgańskich bojowników pochodziła z medres Deobandi, zwłaszcza z Pasztunów, którzy odgrywali wiodącą rolę w ruchu oporu.
W tym czasie medresy Deobandi uzyskały również pomoc finansową . Pomoc ta, jak pisze uczony Thomas Hegghammer , pochodziła głównie z amerykańskich dolarów pomocowych przeznaczonych dla Pakistanu i pieniędzy z Arabii Saudyjskiej.
W rzeczywistości przywódcy saudyjscy wykorzystali wpływ swoich pieniędzy, aby przeforsować własną interpretację islamu – wahhabizm – w madrasach Deobandi . Wahhabizm jest głęboko konserwatywną formą islamu, która wierzy w dosłowną interpretację Koranu. W tym momencie madrasy Deobandi odeszły daleko od swoich religijnych korzeni .
Więzy pokrewieństwa
Po sowieckiej inwazji na Afganistan w 1979 r. miliony afgańskich uchodźców w kilku falach schroniło się w Pakistanie, zwłaszcza w pasie pasztuńskim.
Chcąc uzyskać strategiczny punkt zaczepienia w Afganistanie, Pakistan aktywnie rekrutował młodych mężczyzn w obozach dla uchodźców , wpajając im jeszcze bardziej religijną gorliwość do walki z Sowietami .
Wypędzeni ze swoich domów w Afganistanie, wywłaszczeni młodzi Afgańczycy dobrze prosperowali w obozach dla uchodźców, częściowo ze względu na powiązania etniczne jako Pasztunowie. Przyciągnięci do religijnej ofensywy przeciwko temu, co uważali za niewiernego lub obcego okupanta, stali się gotowymi rekrutami do sprawy antysowieckiej.
Wielu kluczowych przywódców i bojowników talibów, w tym mułła Omar, założyciel organizacji , studiowało w seminariach Deobandi w Afganistanie i Pakistanie.
Po wojnie domowej
Po wycofaniu się Sowietów z Afganistanu w 1989 r. bojownicy nadal cieszyli się poparciem pakistańskich sił bezpieczeństwa i prywatnych podmiotów udzielających pomocy finansowej.
Kiedy Afganistan pogrążył się w wojnie domowej w 1992 r., o władzę rywalizowały różne frakcje antysowieckiego ruchu oporu. Wśród nich był Sojusz Północny, grupa wspierana przez Indie i Rosja, pod przywództwem etnicznego Tadżyka Ahmeda Shaha Massouda , który oparł się talibom i uzyskał niemal mityczny status.
Jednak, jak pisze uczony Larry P. Goodson , przy kluczowej i znaczącej pomocy pakistańskiego establishmentu bezpieczeństwa, talibowie zwyciężyli i przejęli władzę w 1996 roku .
Po dojściu do władzy narzucili krajowi swój charakterystyczny rodzaj islamu – daleki od jego religijnych korzeni w kolonialnych Indiach.
Ten artykuł został ponownie opublikowany z The Conversation na licencji Creative Commons. Można znaleźć oryginalny artykuł tutaj.
Sumit Ganguly jest wybitnym profesorem nauk politycznych i kierownikiem katedry Tagore ds. kultur i cywilizacji indyjskich na Uniwersytecie Indiana.
Sohel Rana jest doktorem. studentka na Uniwersytecie Indiana.
