Historia życia Geronimo często odbiega od jego legendy: był przedstawiany w kulturze amerykańskiej i meksykańskiej jako przerażająco zaciekły wojownik i jako przedstawiciel odwagi spadochroniarzy z II wojny światowej, którzy wykrzykiwali jego imię, skacząc z samolotów. Jeden z jego biografów nazwał go „najsłynniejszym Indianinem Ameryki Północnej wszechczasów”.
Ale w rzeczywistości Geronimo był mniej mityczną postacią dla swojego ludu. W rzeczywistości był stosunkowo nieznany poza Chiricahua Apache, aż do osiągnięcia średniego wieku, według The Washington Post .
„W naszym plemieniu Geronimo nie był bardzo ważną osobą” - mówi Michael Darrow , historyk plemienny Fort Sill Apache . „Nie był wodzem”. Sto lat temu Geronimo nie byłby wielkim problemem dla plemienia.
Jednak dla wielu Amerykanów w XIX wieku Geronimo uosabiał trop zaciekłego wojownika Indianina. Reprezentował retorykę, której można by użyć do usprawiedliwienia „ochrony” osadników poprzez przenoszenie Indian do rezerwatów. I ta retoryka została zastosowana bardziej ogólnie do Apaczów.
„Jedną z rzeczy, która jest bardzo powszechna w pisaniu o Apaczu, jest używanie terminu wojownicy” - mówi Darrow. Jednak język Apache nie ma terminu, który tłumaczy się na wojownika. „Książki historyczne, a co za tym idzie, popularne przedstawienie Apacza w książkach i filmach, mówi o tym, że Apacze są zaciekli i wojowniczy”.
Opowieść Geronimo o swoim dzieciństwie oferuje inną historię.
Wczesne życie Geronimo
Istnieją dwie opowieści o tym, kiedy i gdzie urodził się Geronimo. Według Roberta M. Utleya , historyka i autora „ Geronimo ”, miało to miejsce w 1823 r. W górnej dolinie rzeki Gila na terenie dzisiejszego Nowego Meksyku. Ale kiedy Geronimo opowiedział swoją historię swojego życia jako ośmiorga w „ Geronimo's Story of His Life: As Told to SM Barrett” , powiedział, że urodził się w dzisiejszej Arizonie w 1829 roku. Tak czy inaczej, terytorium to byłoby częścią Meksyku aż do 1848 roku. Cesja meksykańska po wojnie meksykańsko-amerykańskiej i zakupie Gadsden w 1854 roku .
Nie podlega dyskusji, że Geronimo urodził się w grupie Bedonkohe z plemienia Chiricahua Apache i został nazwany Goyahkla, co oznacza „ten, który ziewa”. Był czwartym dzieckiem w rodzinie składającej się z czterech chłopców i czterech dziewczynek. W „ Geronimo's Story of His Life: As Told to SM Barrett ” opisał swoją ojczyznę w górnym biegu rzeki Gila:
Geronimo opowiada o swoim dzieciństwie spędzonym na uprawie roślin, zbieraniu dziko rosnącego tytoniu, mieleniu kukurydzy i wyprawach na orzechy i jagody. W wieku około 8 lub 10 lat dołączył do „pościgu”, polowania na bizony , jelenie, antylopy i łosie, zabijając tylko te potrzebne plemieniu. Poinformował, że zabił wiele niedźwiedzi włócznią i lwami górskimi strzałami.
Co ważne, Geronimo mówi, że w młodości nigdy nie widział misjonarza ani księdza. „ Nigdy nie widzieliśmy białego człowieka ”.
Tragedia i zemsta
W 1858 roku Bedonkohe Apache udał się na południe do Starego Meksyku, obozując na obrzeżach miasta, które Indianie nazywali Kaskiyeh, i każdego dnia udawał się na handel. W obozie pozostały kobiety i dzieci. Pewnego popołudnia, po powrocie, członkowie plemienia dowiedzieli się, że wojska meksykańskie zaatakowały obóz, zabiły wszystkich strażników, schwytały kucyki i broń oraz zabiły wiele kobiet i dzieci. Wśród ofiar była matka Geronimo, jego żona Alope i ich troje dzieci. Z jego biografii :
Kilka dni później plemię wróciło do własnej osady. Wódz Mangus-Colorado (lub Mangas Coloradas), zwołany radą. Bedonkohe byli zdeterminowani, by „ obrać ścieżkę wojenną ” przeciwko Meksykowi. Geronimo został wysłany, aby poprosić sąsiednie plemiona o pomoc, otrzymując ją od Chokonen Apache prowadzonej przez Cochise i Nedni Apache dowodzonej przez Whoa.
Geronimo spędził następne ćwierć wieku na „atakowaniu i wymykaniu się żołnierzom meksykańskim i amerykańskim, przysięgając zabić tylu białych ludzi, ilu tylko będzie w stanie”, jak podaje Smithsonian Magazine .
Ale byłoby błędem myśleć o Geronimo jako o wodzu patriotów walczącym o zachowanie swojej ojczyzny, wyjaśnia Utley w e-mailu. „Źle pod każdym względem. Nie był patriotą, wodzem ani walczącym o swoją ojczyznę”. Walczył o swoją sprawę.
Opierając się Białemu Człowiekowi
W drugiej połowie XIX wieku, wraz z przejęciem amerykańskiej ekspansji południowo-zachodniej i zachodniej , rząd Stanów Zjednoczonych zmusił Apaczów do opuszczenia rezerwatów. Geronimo opuścił rezerwat San Carlos w Arizonie, do którego był wielokrotnie przydzielany, stawiając opór i walcząc z żołnierzami amerykańskimi i meksykańskimi.
„Działania Geronimo sprawiały, że Chiricahuas nieustannie irytowali, dopóki przebywał w rezerwacie San Carlos” - mówi Utley. „Gdybym miał oddać się nowoczesnej polityce, porównałbym go do krajowego przywódcy, który utrzymuje gotowanie publicznego garnka. Trajektoria Chiricahua została zmieniona w taki sposób, że wszyscy zostali wysłani na Florydę z powodu Geronimo, ale nie zasłużyli na to ”.
Według Historii Geronimo i Apacze przez wiele lat „gwałtownie stawiali opór napływowi białych osadników” . Legenda głosi, że swój przydomek zyskał dzięki żołnierzom meksykańskim, którzy krzyczeli do św. Hieronima, gdy stawiali mu czoła. W rzeczywistości jego rozgłos wśród białych osadników był taki, że grozili swoim dzieciom, że Geronimo przyjdzie po nie, jeśli będą źli.
Podczas lat ucieczki przed rządem USA Geronimo zyskał duże zainteresowanie w gazetach. „Niektóre były zwykłymi plotkami lub fabrykami, ale historie były na tyle złe, by nazwać tego mężczyznę krwawym rzeźnikiem, który przez całe dorosłe życie zastrzelił, zadał nożem dziesiątki ofiar” - pisze Utley w swojej książce. „W ogóle opinia publiczna znała tę nazwę, która oznaczała straszne okrucieństwa”.
Negocjacje traktatu, a nie kapitulacja
Przed decyzją rządu Stanów Zjednoczonych o przeniesieniu wszystkich rdzennych Amerykanów z południowego zachodu do rezerwatów w latach siedemdziesiątych XIX wieku Geronimo powiedział, że największym złem, jakie kiedykolwiek wyrządzono jego plemieniu, było w 1863 r., Kiedy wódz Mangus-Colorado zgodził się na traktat pokojowy z generałem USA Josephem Rodmanem Westem pod adresem Apache Tejo, Nowy Meksyk, (Fort McLane) w zamian za zapasy dla swojego ludu. Mangus-Colorado zabrał mniej więcej połowę plemienia do Nowego Meksyku, gdzie zamiast pokoju zostali aresztowani. West nakazał egzekucję wodza i tej nocy był torturowany i zabity za próbę ucieczki.
Geronimo i jego zwolennicy uciekli w góry ze strachu. Wojska amerykańskie nieustannie atakowały ich obozy, dopóki nie został wzięty jako jeniec wojenny w rezerwacie San Carlos. Ale w 1885 roku Geronimo i 135 zwolenników, w tym mężczyźni, kobiety i dzieci, uciekło i uniknęło schwytania przez prawie rok.
Od miesięcy ścigało ich aż 5000 żołnierzy amerykańskich i 3000 Meksykanów dowodzonych przez generała USA George'a R. Crooka. Jednak po raz kolejny uciekli. Pościg został ponownie podjęty przez generała Nelsona Milesa, który ostatecznie zmusił Geronimo do skrętu w pobliżu Fort Bowie 4 września 1886 roku. W tym czasie Apacze byli po prostu wyczerpani i mieli przewagę liczebną . Mówi się, że jego „kapitulacja” zakończyła wojny amerykańsko-indyjskie .
Ale w umyśle Geronimo spotkał się z Milesem, aby wynegocjować traktat, a nie poddać się. Dla Milesa twierdzenie, że jest przywódcą wojskowym, który zmusił Geronimo do kapitulacji, oferowało większy prestiż. „Z pewnością nie była to bezwarunkowa kapitulacja, tak jak ją przedstawiano” - mówi Darrow.
Po kapitulacji Geronimo i 400 Apache zostali wysłani do Fort Pickens na Florydzie 8 września 1886 roku. Po kilku latach zostali przeniesieni do Alabamy, a ostatecznie w 1894 roku do Fort Sill w Oklahomie.
„Wydaje się, że przed uwięzieniem Geronimo nie zrobił wiele, aby przynieść korzyści całemu plemieniu” - wyjaśnia Darrow. Kiedy plemię zostało uwięzione, wykorzystał wpływ, jaki miał, aby je uwolnić. Początkowo Apaczom obiecano, że nie zostaną uwięzieni dłużej niż dwa lata i otrzymają własny rezerwat i ojczyznę. Ale kiedy babcia Darrowa urodziła się w 1892 roku, była jeńcem wojennym w Alabamie.
Śmierć i dziedzictwo Geronimo
Geronimo mieszkał w Fort Sill od 1894 do swojej śmierci 17 lutego 1909. Podczas swoich lat spędzonych w rezerwacie w Oklahomie Geronimo wyjechał, by wziąć udział w pokazie Pawnee Billa na Dzikim Zachodzie , określanym jako „Najgorszy Indianin, jaki kiedykolwiek żył”. Brał udział w Wystawie Światowej w St. Louis w 1904 r. I uczestniczył w inauguracji prezydenta Theodore'a Roosevelta, gdzie został wystawiony, mimo że jego prośby o zwrot ziemi Chiricahua zostały odrzucone.
W lutym 1909 roku Geronimo spadł z konia w nocy w drodze powrotnej z Lawton w stanie Oklahoma do Fort Sill. Został znaleziony następnego ranka i zachorował na przeziębienie, które przekształciło się w zapalenie płuc. W ciągu tygodnia nie żył. Geronimo, nadal jeniec wojenny, został pochowany w Fort Sill.
Według Darrowa, jego legenda była swego rodzaju pretekstem do przetrzymywania plemienia jako jeńców przez prawie 30 lat.
„Nikt nie był skłonny ryzykować swojej reputacji, pozwalając Geronimo na wolność” - mówi. W interesie politycznym rządu Stanów Zjednoczonych leżało trzymanie ich w więzieniu i przedstawianie ich jako zaciekłych, agresywnych ludzi, którzy byli potencjalnie niebezpieczni.
Teraz to jest interesujące
Geronimo zadedykował swoją autobiografię z 1906 r. Prezydentowi Theodore'owi Rooseveltowi, wymieniając kilka powodów, dla których to uczynił, w tym „ponieważ wierzę, że jest sprawiedliwy i sprawi, że mój lud otrzyma sprawiedliwość w przyszłości”. Fort Sill Chiracahua został wydany dopiero w 1914 roku, dwóch prezydentów później.
